Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα
Εάν έχετε αποφασίσει να λύσετε έναν γάμο εξαιτίας γεγονότων που έχουν κλονίσει ισχυρά την έγγαμη συμβίωσή σας και σας έχουν ταλαιπωρήσει ψυχικά και σωματικά, πρέπει να γνωρίζετε ότι ένα από τα θέματα με τα οποία ενδεχομένως μπορεί να βρεθείτε αντιμέτωποι αντιδικώντας με τον/την πρώην σύζυγό σας είναι η αξίωση που μπορεί να γεννηθεί εκατέρωθεν των πλευρών στα αποκτήματα κατά τη διάρκεια του γάμου.
ΩΣ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΝΟΟΥΝΤΑΙ :
η αξίωση συμμετοχής του ενός συζύγου στα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκτηθεί από τον άλλον κατά τη διάρκεια του γάμου.
Τα παραπάνω θα σας απασχολήσουν υπό την αρνητική προϋπόθεση ότι πριν ή κατά τη διάρκεια του γάμου σας δεν έχετε επιλέξει με τον/ την σύζυγό σας το συμβατικό σύστημα της κοινοκτημοσύνης για τη ρύθμιση των μεταξύ σας περιουσιακών ζητημάτων, οπότε και η επίλυση των τελευταίων καθίσταται πιο ευχερής.
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα ή κατ' ορθότερη ορολογία «η αξίωση συμμετοχής στην περιουσιακή αύξηση», βασίζεται στο σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας των συζύγων η οποία, με την επιφύλαξη των διατάξεων του Αστικού Κώδικα για την ελεύθερη επιλογή του συστήματος της κοινοκτημοσύνης, δεν μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του γάμου. Η περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου προστατεύεται από το νομοθέτη με τη θέσπιση της αρχής του ποσοστού της συμβολής του καθενός συζύγου στην επαύξηση της περιουσίας του άλλου. Γίνεται δηλαδή επιλογή συστήματος που ανταποκρίνεται περισσότερο στην έννοια της ισότητας.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 1400 του Αστικού Κώδικα: « Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός εάν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή.
Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που διήρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια.
Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ο, τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομιά, ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες».
Σύμφωνα λοιπόν με τα οριζόμενα στην ανωτέρω διάταξη του Αστικού Κώδικα:
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΞΙΩΣΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ:
- ΛΥΣΗ/ ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Ή ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΡΙΕΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ
- ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΑΥΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗ
- Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ [ΥΠΟΧΡΕΟΥ ΠΡΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗ] ΜΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΤΡΟΠΟ
ΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 1/3 ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
H παραπάνω διάταξη του Αστικού Κώδικα, καθιερώνει ΜΑΧΗΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ.
ΩΣ ΜΑΧΗΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΝΟΕΙΤΑΙ: Το τεκμήριο που επιδέχεται απόδειξη από τον εναγόμενο και συγκεκριμένα:
Σε περίπτωση που καταθέσετε αγωγή εναντίον του/ της συζύγου σας και αιτείστε να σας αποδοθεί ποσοστό επί της αύξησης που αντιστοιχεί στο 1/3 της συμβολής, έστω και εάν δεν αποδείξετε τη δική σας συμβολή και υπό την προϋπόθεση ότι θα αποδείξετε την επαύξηση της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου σας που αποτελεί τη βάση του τεκμαρτού προσδιορισμού της συμβολής, δικαιούστε το 1/3 της αύξησης της περιουσίας. Σε αυτήν την περίπτωση ο/η αντίδικος σύζυγός σας έχει το βάρος απόδειξης να αποδείξει ότι ουδέν συμβάλατε στην επαύξηση της περιουσίας του, εάν δε αυτό αποδειχτεί, απορρίπτεται η αγωγή σας.
Σε περίπτωση που καταθέσετε αγωγή εναντίον του/ της συζύγου σας και αιτείστε να σας αποδοθεί ποσοστό επί της αύξησης που αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη του 1/3 συμβολή, έχετε το βάρος απόδειξης να αποδείξετε το μεγαλύτερο του τεκμαρτού ποσοστό. Η δε αντίδικος πλευρά σας [η/ο σύζυγος σας ] δύναται να προβάλει και να αποδείξει ότι είχατε μικρότερη του 1/3 συμβολή ή και καμία συμβολή. Σύμφωνα λοιπόν με τα ανωτέρω, όλα είναι θέμα απόδειξης. Το ζήτημα δε της κατανομής του βάρους απόδειξης, εξαρτάται από το ποιό σύστημα υπολογισμού της συμβολής σας θα επιλέξετε: το τεκμαρτό, που αφορά στη συμβολή σας κατά το 1/3 της αύξησης της περιουσίας ή το πραγματικό που αφορά στη συμβολή σας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1/3 , ζητήματα για τα οποία θα σας ενημερώσει ο πληρεξούσιος δικηγόρος σας.
ΕΠΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ: Το σύνολο των εννόμων σχέσεων (δικαιωμάτων και υποχρεώσεων) που είναι επιδεκτικές χρηματικής αποτίμησης. Ο όρος που χρησιμοποιείται στη διάταξη περιλαμβάνει το ενεργητικό και το παθητικό αυτής.
Για τη διακρίβωση της- κατά τη διάρκεια του γάμου -αύξησης της περιουσίας, υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στην τελική και αρχική περιουσία των συζύγων δηλαδή, συγκρίνεται η περιουσία κάθε συζύγου κατά την τέλεση του γάμου με την περιουσία που έχει κατά την λύση του γάμου, την ακύρωσή του, ή την συμπλήρωση της τριετούς διάστασης.
ΔΕΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ Οτιδήποτε αποκτάται από χαριστική αιτία και συγκεκριμένα:
- δωρεά εν ζωή και αιτία θανάτου
- κληρονομιά (εξ' αδιαθέτου και εκ διαθήκης)
- κληροδοσίες
- γονική παροχή
- ό,τι αποκτά κανείς από τη διάθεση/ πώληση των ανωτέρω αποκτημάτων, οι καρποί και τα αποκτήματα
- οι δωρεές που έχουν γίνει από τον ένα σύζυγο στον άλλο [κατά μια επικρατούσα στη θεωρία άποψη]
- κέρδη από λαχεία, παίγνια, στοιχήματα
- οτιδήποτε μολονότι αποκτήθηκε, δεν σώζεται κατά τη χρονική στιγμή γενέσεως της αξίωσης συμμετοχής, λόγω του ότι το απόκτημα έχει καταστραφεί (χωρίς υπαιτιότητα του συζύγου) ή εκποιηθεί και το τίμημα διατέθηκε για τις οικογενειακές ανάγκες.
ΤΙ ΝΟΕΙΤΑΙ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 1389 του Αστικού Κώδικα «Οι σύζυγοι έχουν την υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Η συνεισφορά γίνεται με την προσωπική εργασία, τα εισοδήματά τους και την περιουσία τους.»
Η συμβολή του δικαιούχου στην επαύξηση της περιουσίας, όπως αυτή ορίζεται στην υπόψη διάταξη του άρθρου 1400 ΑΚ, έχει διάφορη έννοια από αυτήν του άρθρου 1389 ΑΚ και ειδικότερα ως τέτοια ορίζεται αυτή που υπερβαίνει την συνεισφορά για την αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών. Η συμβολή μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο είτε άμεσα είτε έμμεσα.
ΑΜΕΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ: οποιαδήποτε υλική συμβολή του / της συζύγου. Δηλαδή, οτιδήποτε ο δικαιούχος κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης έχει διαθέσει υπό την μορφή κεφαλαίου, εργασίας κ.λ.π.
ΕΜΜΕΣΗ ΣΥΜΒΟΛΗ: οτιδήποτε παρέχεται στον/ στην σύζυγο με την μορφή της εξοικονόμησης πόρων και της διευκόλυνσης για την ανάπτυξη της επαγγελματικής δραστηριότητας του / της συζύγου. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι περιπτώσεις:
- Ανατροφή των τέκνων και πλήρης ενασχόληση με τις οικιακές εργασίες. Σε αυτήν την περίπτωση η συμβολή της συζύγου θα πρέπει να αποτιμάται σε χρήμα δηλ. σε μηνιαίο εισόδημα που τυχόν θα αποκόμιζε από εξωοικιακή εργασία εάν και εφόσον δεν είχε επιδοθεί στις οικιακές εργασίες για την οικογένειά της.
- Παροχή βοήθειας στο επάγγελμα του συζύγου, υπό την μορφή των ιδεών της ψυχικής τόνωσης κ.α.
- Συμπαράσταση σε δύσκολες περιόδους (ασθένεια)
- Εξοικονόμηση μισθωμάτων στην περίπτωση παροχής στέγης από τους γονείς του/της συζύγου
ΔΙΕΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΑΞΙΩΣΗΣ
Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζετε σε περίπτωση που θέλετε να αξιώσετε συμμετοχή στα αποκτήματα από το γάμο είναι ότι η αξίωσή σας παραγράφεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και συγκεκριμένα ότι θα πρέπει να καταθέσετε την αγωγή σας μέσα σε δύο χρόνια μετά την λύση ή την ακύρωση του γάμου σας, ενώ στην περίπτωση της τριετούς διάστασης, η παραγραφή ξεκινά από την στιγμή της συμπλήρωσης της τριετίας στη διάσταση των συζύγων.
